Geweld is een wijdverspreid probleem dat veel vrouwen (en rechtstreeks en onrechtstreeks hun kinderen) treft. Toch zijn er veel slachtoffers die het geweld dat ze thuis meemaken minimaliseren of zelfs volledig ontkennen.
Ik begrijp het maar al te goed.
Ooit koos ik er zelf voor om geen hulp te zoeken en ik had daar een hele resem redenen voor.
Ik wist ook niet waarheen en dacht dat niemand me zou geloven of kunnen helpen.
Nu weet ik beter en ik zou het nu heel anders aanpakken.
Maak je geweld mee en aarzel jij ook om hulp zoeken, lees dan a.u.b. verder...
De cijfers liegen er niet om
Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie heeft wereldwijd ongeveer 1 op de 3 vrouwen te maken met fysiek en/of seksueel geweld door een partner.
Cijfers van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (België):
"Uit de studie Ervaringen van vrouwen en mannen met psychologisch, fysiek en seksueel geweld van het Instituut (2010) is naar voor gekomen dat één vrouw op zeven in de loop van de voorbije 12 maanden te maken kreeg met ten minste één daad van geweld door haar (ex-)partner.
In de meeste gevallen blijkt dit geweld te zijn gepleegd door mannen en is het slachtoffer een vrouw.
De term 'geslagen vrouwen' die vaak wordt gebruikt, houdt geen rekening met alle mogelijke vormen van partnergeweld. Het gaat immers overwegend over psychologische druk: verbaal geweld is veruit de meest voorkomende vorm (41,5%), gevolgd door intimidatie (22%) en vervolgens slagen (15%).
Vooral vrouwen zijn het slachtoffer van seksueel geweld (5,6% tegen 0,8% mannen), en het zijn ook vrouwen die het vaakst worden opgesloten of uit het huis worden gezet (5,9%, tegen 2,7% voor de mannen).
8,9% van de vrouwen zijn voor hun 18e levensjaar ooit het slachtoffer geweest van gedwongen seksuele contacten of relaties. In het merendeel van de gevallen is de dader een familielid of iemand uit de directe omgeving.
En 23% van deze minderjarige vrouwelijke slachtoffers hebben over deze feiten nooit met iemand gepraat.
Bovendien dienen vrouwelijke slachtoffers van geweld slechts in een minderheid van de gevallen klacht in (13,9%).
Uit deze studie kan bijgevolg worden afgeleid dat er een duidelijk verschil is tussen het aantal slachtoffers dat bij de politie- en hulpdiensten gekend is en het reële aantal slachtoffers.
Veel vrouwelijke slachtoffers dienen immers geen klacht in, en meestal weigeren ze zelfs om erover te praten."
Redenen voor ontkenning en minimalisering
Er zijn verschillende redenen waarom vrouwen, en in het bijzonder moeders, het geweld dat ze thuis ervaren minimaliseren of ontkennen.
Gevoelens voor de partner
Partnergeweld is een ernstig probleem dat helaas nog steeds veel voorkomt.
Een van de redenen waarom vrouwen in een gewelddadige relatie blijven, is omdat ze ondanks het geweld van hun partner houden en de relatie niet willen verbreken of willen dat hij bestraft wordt.
Hoewel gevoelens voor de partner een krachtige emotie zijn, mag dit nooit een excuus zijn om geweld te tolereren.
De vraag is ook of die sterke gevoelens voor de partner geen teken zijn van een traumaband.
Traumabanden worden gekenmerkt door een toxische dynamiek van cycli van misbruik, geweld, manipulatie en intermitterende versterking ("beloningen" voor het slachtoffer - eender wat het slachtoffer plezier doet, kan een "beloning" zijn).
Intermitterende versterking is de sterkste vorm van conditionering die er bestaat. Traumabanden zijn daardoor taai (maar niet onbreekbaar!).
Ondanks de schadelijke aard van de relatie, kunnen mensen moeite hebben om zich los te maken vanwege de intense emotionele gehechtheid die wordt gevormd door de traumaband. De slachtoffers blijven vastzitten in die toxische cyclus, omdat ze in de veronderstelling zijn dat ze hun partner niet kunnen missen.
Liefde daarentegen, wordt gekenmerkt door een gezonde, ondersteunende dynamiek waarin beide mensen zich gewaardeerd, gerespecteerd en emotioneel vervuld voelen. Het omvat open communicatie, empathie en een bereidheid om samen door uitdagingen heen te werken.
Hoewel traumabanden en liefde fundamenteel verschillende emotionele ervaringen zijn, zijn er wel wat overeenkomsten tussen beide. Zowel traumabanden als liefde omvatten sterke emotionele verbindingen tussen mensen, wat leidt tot intense gevoelens en een verlangen naar nabijheid. Ook is er in beide gevallen een fundamenteel verlangen naar verbinding en bevestiging van de andere persoon.
Het is echter belangrijk om op te merken dat hoewel ze deze overeenkomsten delen, traumabanden en liefde voortkomen uit heel verschillende omstandigheden en dynamieken.
Het begrijpen van deze verschillen is essentieel voor het onderhouden van gezonde relaties en emotioneel welzijn.
Ondanks de sterke gevoelens die slachtoffers voor hun partner kunnen hebben, is het cruciaal dat ze hulp zoeken wanneer ze te maken hebben met partnergeweld.
Dit kan zeer moeilijk zijn, maar het is essentieel voor hun eigen veiligheid en welzijn, en dat van hun kinderen.
Hulp zoeken kan op verschillende manieren:
Praat met een vertrouwenspersoon, zoals een vriend, familielid of hulpverlener
Neem contact op met een hulplijn voor huiselijk geweld
Zoek professionele hulp, zoals therapie of begeleiding
Overweeg juridische stappen, zoals het aanvragen van een contactverbod
Schaamte, stigma rond partnergeweld en schuldgevoelens
Veel slachtoffers vinden het moeilijk om het geweld dat ze thuis meemaken te erkennen.
Ze minimaliseren of ontkennen het zelfs volledig, gedreven door gevoelens van schaamte en schuld.
Ze willen geen "slachtoffer" zijn, dus proberen ze de overtuiging vol te houden dat ze het niet zijn.
Of ze voelen zich (mede)verantwoordelijk voor het gedrag van hun partner. Ze denken dat ze het geweld "uitlokken" of "verdienen". Ze denken dat het aan hen ligt. Vaak spelen daders hier op in. "Zie nu waar JIJ MIJ toe hebt gedreven!"
Moeders kampen ook vaak met schuldgevoelens - ze vinden dat ze hun kinderen hadden moeten kunnen beschermen.
Maar de waarheid is: geweld is NOOIT de schuld van het slachtoffer.
De dader is altijd volledig verantwoordelijk voor zijn of haar daden.
Niemand verdient het om mishandeld te worden, ongeacht de omstandigheden.
Lieve vrouwen, het is geen schande om slachtoffer te zijn.
Schaam je niet, maar praat erover.
Zoek hulp.
Erken wat je is overkomen.
Alleen dan kun je je bevrijden van misplaatste schuldgevoelens en beginnen met helen.
Je bent sterker dan je denkt.
Samen kunnen we geweld stoppen, door het bespreekbaar te maken en slachtoffers te steunen.
Doorbreek de stilte - voor jezelf, voor je kinderen en voor andere vrouwen en kinderen.
Angsten
Slachtoffers van partnergeweld leven vaak in angst voor hun gewelddadige partner.
Ze zijn bang voor represailles als ze hulp zoeken of het geweld melden bij de politie.
Ze vrezen dat erkenning of melding van het geweld zal leiden tot verdere escalatie en nog meer gevaar.
Deze angst kan zo overweldigend zijn dat vrouwen het geweld liever negeren, minimaliseren of ontkennen.
Deze angst is niet ongegrond - onderzoek toont aan dat geweld inderdaad vaak verergert wanneer een slachtoffer actie onderneemt.
Maar toch is het essentieel dat er actie ondernomen wordt, het is de enige manier om de geweldcyclus (zie verder) te doorbreken.
Moeders leven ook vaak met (onder andere) de angst dat het gezin uit elkaar zal vallen, dat de kinderen van hun vader gescheiden zullen worden, dat de dader in de gevangenis belandt of dat ze zelf hun kinderen zullen kwijtraken als ze de relatie verlaten of hulp zoeken. Dus zwijgen ze liever over de mishandelingen die plaatsvinden.
En de dader speelt vaak in op deze angsten.
Het is van cruciaal belang dat deze vrouwen weten: het is niet jouw schuld.
Je bent niet verantwoordelijk voor het geweld van je partner.
En je staat er niet alleen voor. Er is hulp beschikbaar, ook als je nog niet klaar bent om te vertrekken. En misschien hoeft vertrekken zelfs niet en zijn er andere opties mogelijk. Laat je bijstaan door gespecialiseerde hulpverleners om te onderzoeken wat er in de specifieke situatie van jouw gezin mogelijk is. Vaak zijn er meer/andere opties dan waar jij, die onder stress staat, nu momenteel aan denkt.
Zoek hulp. Jouw veiligheid en die van je kinderen gaat boven alles.
Bescherming van de kinderen
Moeders willen vaak hun kinderen beschermen tegen de harde realiteit van het huiselijk geweld.
Ze zijn bang dat ze hun kinderen zullen verliezen als ze hulp zoeken of het geweld melden.
Daarom kiezen veel moeders ervoor om het geweld te minimaliseren of te ontkennen, in de hoop hun gezin bij elkaar te houden.
Als toegewijde moeders zetten ze de behoeften en veiligheid van hun kinderen boven alles, zelfs boven hun eigen welzijn en veiligheid.
Maar deze dappere moeders realiseren zich niet dat ontkenning op de lange termijn meer kwaad dan goed doet.
Door de waarheid te verbergen, ontnemen ze hun kinderen de kans om te leren omgaan met moeilijke situaties.
Kinderen die getuige zijn van geweld, zelfs als ze het niet rechtstreeks zien, zijn zelf slachtoffer. Geen actie ondernemen, houdt deze moeders en hun kinderen in de positie van slachtoffer.
Bovendien geeft geen actie ondernemen de gewelddadige partner de boodschap dat zijn gedrag geaccepteerd wordt, waardoor het geweld vaak verder escaleert.
Lieve moeders, wees niet bang om hulp te zoeken.
Jullie zijn sterke, capabele vrouwen die het beste willen voor jullie gezin.
Door de cyclus van geweld te doorbreken, geven jullie je kinderen het waardevolste geschenk: een liefdevolle, veilige thuis.
Wees de verandering die je wilt zien - voor jezelf en voor de toekomst van je kinderen.
Financiële afhankelijkheid
Wanneer een vrouw financieel afhankelijk is van haar partner, kan het moeilijk zijn om te ontsnappen aan de mishandeling en een nieuw leven op te bouwen.
Financiële afhankelijkheid speelt een cruciale rol in het in stand houden van gewelddadige relaties. Veel vrouwen zijn voor hun inkomen en levensonderhoud volledig afhankelijk van hun partner.
Dit kan om verschillende redenen zijn:
De vrouw heeft geen eigen inkomen of spaargeld
De partner controleert alle financiën en geeft de vrouw geen toegang tot geld
De vrouw heeft geen werkervaring of opleiding om zelfstandig een inkomen te genereren
Er zijn kinderen in het spel en de vrouw is afhankelijk van de partner voor de zorg en het onderhoud van de kinderen
Deze financiële afhankelijkheid maakt het voor vrouwen extreem moeilijk om een gewelddadige relatie te verlaten. Ze hebben vaak het gevoel dat ze geen andere keuze hebben dan te blijven, omdat ze simpelweg niet weten hoe ze voor zichzelf en hun kinderen kunnen zorgen zonder de financiële steun van hun partner.
Hoewel de financiële onzekerheid beangstigend kan zijn, zijn de gevolgen van blijven in een gewelddadige relatie nog veel erger.
Vrouwen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld lopen een groot risico op ernstig letsel of zelfs de dood. Bovendien kan het constante misbruik leiden tot psychische problemen zoals depressie, angststoornissen en PTSS.
Kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld, ondervinden ook ernstige gevolgen. Ze hebben een verhoogd risico op gedragsproblemen, emotionele stoornissen en zelfs gewelddadig gedrag als ze ouder worden.
Het is cruciaal voor de veiligheid en het welzijn van zowel de vrouw als haar kinderen om hulp te zoeken en een uitweg te vinden uit de gewelddadige situatie.
Het doorbreken van de cyclus van misbruik en financiële afhankelijkheid is niet gemakkelijk, maar het is mogelijk. Er zijn organisaties en hulplijnen die gespecialiseerd zijn in het ondersteunen van slachtoffers van huiselijk geweld. Zij kunnen helpen bij het vinden van een veilige plek, het opstellen van een vluchtplan en het regelen van juridische en financiële zaken.
Het is belangrijk dat vrouwen die in een gewelddadige relatie zitten, weten dat ze niet alleen zijn en dat er hulp beschikbaar is. Het vereist moed en kracht om die eerste stap te zetten, maar het is de moeite waard voor een veiligere en gezondere toekomst voor henzelf en hun kinderen.
Hoop op verandering
Veel slachtoffers hopen dat hun partner tot inzicht zal komen, dat hij uit zichzelf definitief zal veranderen en dat het geweld echt zal stoppen.
Tijdens rustige 'honeymoon" periodes waarin het goed gaat, wordt deze hoop bevestigd en versterkt.
Deze hoop is begrijpelijk, maar helaas vaak misplaatst...
Experts waarschuwen dat het minimaliseren van geweld en het blijven hopen op verandering bij de partner juist kan leiden tot meer en ernstiger geweld.
Het is een vicieuze cirkel die doorbroken moet worden.
Door te zwijgen, wordt het probleem alleen maar groter.
Figuur: https://palomarokc.org/helping-loved-ones/cycle-of-abuse/ Bron: Oklahoma City's Family Justice Center
Partnergeweld volgt vaak een cyclisch patroon, bekend als de cyclus van geweld.
Deze cyclus bestaat uit drie fasen:
Spanningsopbouw: de spanning loopt op en de gewelddadige partner wordt steeds meer prikkelbaar en dreigend.
Acuut geweldsincident: de spanning ontlaadt zich in een gewelddadige uitbarsting, die fysiek, emotioneel of seksueel van aard kan zijn.
Verzoeningsfase of wittebroodswekenfase: de gewelddadige partner toont berouw, biedt excuses aan en belooft dat het nooit meer zal gebeuren. Hij verandert zijn gedrag, het kan vele maanden goed gaan. Tot de cyclus zich opnieuw herhaalt.
Deze cyclus kan zich blijven herhalen, waardoor het voor vrouwen moeilijk is om de relatie te verlaten, vooral als ze nog steeds gevoelens hebben voor hun partner.
Maar... wat als het geweld een keer fataal afloopt?
Iedereen denkt "mij overkomt dat niet".
Maar dat dachten de slachtoffers die in de krant eindigden ook ooit...
Deze cyclus stopt niet vanzelf.
Lieve moeders, luister alsjeblieft naar de wijze raad van hulpverleners en ervaringsdeskundigen: ontken het geweld niet langer en zoek hulp!
Voor jezelf, maar vooral ook voor je kinderen. Zij hebben een liefdevolle en veilige thuissituatie nodig om gezond op te groeien.
Jij kunt degene zijn die deze cirkel van geweld doorbreekt en een betere toekomst creëert.
De verborgen gevaren van niet-fatale verwurging
Ik wil in dit artikel ook even specifiek de aanricht richten op niet-fatale verwurging.
Niet-fatale verwurging wordt vaak gezien als een minder ernstig geweldsmisdrijf, omdat het slachtoffer de aanval overleeft. Vaak zijn er geen zichtbare letsels, het slachtoffer lijkt OK.
Echter, de realiteit is dat deze vorm van partnergeweld een belangrijk voorteken kan zijn voor toekomstig dodelijk geweld.
Wetenschappelijk onderzoek heeft namelijk aangetoond dat vrouwen die niet-fatale verwurging hebben meegemaakt, een veel grotere kans hebben om later door hun partner te worden gedood.
Een studie gepubliceerd in het Journal of Emergency Nursing laat zien dat vrouwen die ooit slachtoffer waren van niet-fatale verwurging, 750% meer kans hebben om later door hun partner te worden vermoord, in vergelijking met vrouwen die geen ervaring hebben met deze vorm van geweld.
Daarnaast blijkt uit onderzoek dat niet-fatale verwurging vaak voorafgaat aan escalerend fysiek geweld en zelfs femicide.
Experts benadrukken dan ook dat niet-fatale verwurging niet als een geïsoleerd incident mag worden gezien, maar als een belangrijk signaal van een potentieel levensbedreigende situatie.
Hoewel slachtoffers van niet-fatale verwurging vaak geen zichtbare of blijvende fysieke verwondingen oplopen, kunnen de psychologische gevolgen enorm zijn.
Veel slachtoffers kampen met angst, depressie en trauma als gevolg van deze ervaring.
Bovendien kan niet-fatale verwurging leiden tot blijvende schade aan de luchtwegen en het zenuwstelsel. In sommige gevallen kan het zelfs tot beroerte, orgaanfalen of hersenbeschadiging leiden.
Gezien de verstrekkende gevolgen is het van cruciaal belang dat niet-fatale verwurging serieus wordt genomen door zowel hulpverleners, justitie als de samenleving in het algemeen.
Slachtoffers moeten adequaat worden ondersteund en daders moeten verantwoordelijk worden gehouden.
Alleen door deze problematiek de aandacht te geven die het verdient, kunnen we voorkomen dat niet-fatale verwurging escaleert tot femicide.
De gevolgen van partnergeweld voor volwassen slachtoffers
Partnergeweld kan verwoestende gevolgen hebben voor de fysieke en mentale gezondheid. Enkele van de gevolgen zijn:
Lichamelijk letsel, variërend van blauwe plekken tot gebroken botten (en erger...)
Psychische problemen, zoals depressie, angststoornissen en posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Verminderd zelfvertrouwen en eigenwaarde (wat op zich ook redenen worden waarom men niets onderneemt om de cyclus te doorbreken)
Isolatie van vrienden en familie (waardoor men uiteindelijk geen veilig vangnet meer heeft men in het web gevangen zit)
Ik herhaal er het nog eens. Iedereen denkt dat hij er alleen voor staat, maar dat is niet zo. Je bent niet alleen, zoek hulp, zet de stap.
Ook al weet je nu nog niet wat de volgende stappen zullen zijn, het is belangrijk dat het geweld stopt. En dat kan alleen door de eerste stap te zetten.
De verwoestende impact van partnergeweld op kinderen
Partnergeweld heeft niet alleen een enorme impact op de direct betrokkenen, maar ook op de kinderen die hier getuige van zijn of zelf slachtoffer worden.
De gevolgen voor deze kinderen zijn verstrekkend en kunnen leiden tot ernstige emotionele, psychische en zelfs fysieke problemen.
Emotionele en psychische gevolgen
Kinderen die opgroeien in een omgeving waar partnergeweld plaatsvindt, ervaren vaak intense gevoelens van angst, onveiligheid en machteloosheid. Ze kunnen last krijgen van de volgende emotionele en psychische problemen:
Angststoornissen en depressie
Laag zelfbeeld en gebrek aan zelfvertrouwen
Woede-uitbarstingen en agressief gedrag
Slaapproblemen en nachtmerries
Concentratieproblemen en slechte schoolprestaties
Fysieke gevolgen
Naast emotionele en psychische problemen kunnen kinderen die blootgesteld worden aan partnergeweld ook fysieke klachten ontwikkelen, zoals:
Hoofdpijn en buikpijn
Verminderde eetlust en gewichtsverlies
Vertraagde ontwikkeling en groei
Verhoogd risico op verwondingen als gevolg van geweld
Sociale gevolgen en intergenerationele overdracht
Kinderen die opgroeien in een gewelddadige omgeving hebben vaak moeite met het aangaan en onderhouden van gezonde relaties.
Ze kunnen de volgende sociale problemen ervaren:
Moeite met het vertrouwen van anderen
Isolement en vermijding van sociale interacties
Verhoogd risico op het zelf plegen of ondergaan van partnergeweld in toekomstige relaties (intergenerationele overdracht)
Het belang van hulp en ondersteuning
Het is cruciaal dat kinderen die getuige zijn van partnergeweld of zelf slachtoffer zijn, tijdig de juiste hulp en ondersteuning krijgen. Dit kan op verschillende manieren:
Professionele hulpverlening, zoals therapie en begeleiding
Een veilige en stabiele leefomgeving creëren, weg van het geweld
Ondersteuning vanuit school, zoals begeleiding door een vertrouwenspersoon
Het versterken van de band met de niet-gewelddadige ouder of verzorger
Door kinderen de juiste hulp en ondersteuning te bieden, kunnen de negatieve gevolgen van partnergeweld worden beperkt en kan er gewerkt worden aan een gezonde en veilige toekomst voor deze kwetsbare groep.
Het belang van hulp zoeken
Slachtoffers raken vaak geïsoleerd en vinden het moeilijk om hulp te zoeken.
Veroordeling helpt niet, begrip en steun des te meer.
Ondanks de vele redenen die vrouwen hebben om huiselijk geweld te minimaliseren of te ontkennen, is het van cruciaal belang dat slachtoffers hulp zoeken.
Door hulp te zoeken, kunnen slachtoffers van geweld de cyclus doorbreken en een veiligere toekomst creëren voor zichzelf en hun kinderen.
Met de juiste hulpverlening en een sterk sociaal netwerk, kunnen mishandelde vrouwen de kracht vinden om een gewelddadige relatie te verlaten en een nieuw leven op te bouwen.
Door de cyclus van geweld te doorbreken, kunnen slachtoffers een veiligere toekomst creëren voor zichzelf en hun kinderen.
Laten we samen strijden tegen huiselijk geweld en slachtoffers de steun en hulp bieden die ze nodig hebben.
Wie hulp wil, wie wil samenwerken, voel je welkom.
Eva
Bronnen
World Health Organization. (2021). Violence against women. Https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-women
Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. (2019). Geweld tegen vrouwen: De cijfers in België. https://igvm-iefh.belgium.be/nl/activiteiten/geweld/partnergeweld
Overstreet, N. M., & Quinn, D. M. (2013). The intimate partner violence stigmatization model and barriers to help seeking. Basic and Applied Social Psychology, 35(1), 109-122.
Hardesty, J. L., & Chung, G. H. (2006). Intimate partner violence, parental divorce, and child custody: Directions for intervention and future research. Family Relations, 55(2), 200-210.
Rhodes, K. V., Cerulli, C., Dichter, M. E., Kothari, C. L., & Barg, F. K. (2010). "I didn't want to put them through that": The influence of children on victim decision-making in intimate partner violence cases. Journal of Family Violence, 25(5), 485-493.
Griffing, S., Ragin, D. F., Sage, R. E., Madry, L., Bingham, L. E., & Primm, B. J. (2002). Domestic violence survivors' self-identified reasons for returning to abusive relationships. Journal of Interpersonal Violence, 17(3), 306-319.
Kitzmann, K. M., Gaylord, N. K., Holt, A. R., & Kenny, E. D. (2003). Child witnesses to domestic violence: A meta-analytic review. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71(2), 339-352.
Stith, S. M., Rosen, K. H., Middleton, K. A., Busch, A. L., Lundeberg, K., & Carlton, R. P. (2000). The intergenerational transmission of spouse abuse: A meta‐analysis. Journal of Marriage and Family, 62(3), 640-654.
Foley, A (2015). Strangulation: Know the Symptoms, Save a Life. https://www.jenonline.org/article/S0099-1767(14)00495-4/fulltext
Comments