Grote Held en Groot Slachtoffer, maar nooit iemand die fouten maakt
Hoe kunnen Narcisten (M/v/X) zo zwart-wit over zichzelf (en anderen) denken?
Een eenvoudige manier om narcistische persoonlijkheidsstoornis en narcistisch gedrag te begrijpen, is door deze te zien als een stoornis in de regulering van het zelfrespect gecombineerd met een gebrek aan emotionele empathie.
De meeste gedragingen waarmee narcisten anderen pijn doen, zijn eigenlijk pogingen om hun wankele, onstabiele niveau van zelfrespect te beheren. Narcisten leven in hun eigen emotionele wereld waarin hun behoefte om zich speciaal te voelen en gevalideerd te worden door anderen voorrang heeft op alles en iedereen.
Hoewel veel narcisten extreem zelfverzekerd lijken te zijn, is dit een zeer dunne laag vernis die gemakkelijk afpelt. Het is een papieren façade.
Het gevoel van eigenwaarde van de narcist stijgt (als reactie op lof) en daalt (als reactie op genegeerd worden of zich niet gerespecteerd voelen) als een thermometer. Narcisten hebben andere mensen nodig om hen als “speciaal” te zien, anders voelen ze zich onzeker.
Narcisten en objectrelaties
Objectrelatie-theorie is een psychodynamische theorie die voortbouwt op het werk van Sigmund Freud op het gebied van psychoanalyse en probeert uit te leggen hoe de geest van een kind zich ontwikkelt in relatie tot objecten (mensen, delen van mensen of fysieke items die symbolisch een persoon of een deel van een persoon vertegenwoordigen) in zijn omgeving.
Objectrelaties zijn dan onze relaties met die mensen, delen van mensen of items.
In deze theorie vormt een kind mentale concepten door zijn vooroordelen te toetsen aan de realiteit.
In het eerste halfjaar van zijn leven beweegt een kind idealiter door twee posities of ontwikkelingsstadia.
Het kind leert conflicterende gevoelens tegenover objecten te verdragen en om beter onderscheid te maken tussen zichzelf en de ander.
Deze mijlpalen zijn cruciaal voor de integratie van het ego en een gezonde psychologische ontwikkeling in de volwassenheid.
Objectconstantie is het vermogen om in te zien dat objecten niet veranderen, simpelweg omdat we ze niet zien. Het is eveneens het vermogen om een positieve emotionele band te behouden met iemand die je leuk vindt, terwijl je boos, gekwetst, gefrustreerd of teleurgesteld bent door zijn of haar gedrag.
Zuigelingen beginnen objectconstantie te leren wanneer hun ouders voor een korte tijd weggaan en dan terugkeren.
Naarmate kinderen ouder worden, beginnen ze langere perioden zonder hun ouders door te brengen.
Scheidingsangst of verlatingsangst komt vaak voor bij mensen die niet met succes een gevoel van objectconstantie hebben ontwikkeld.
Zuigelingen begrijpen objecten in eerste instantie door hun functies en die functies worden aangeduid als deelobjecten.
De borst die de hongerige baby voedt is de "goede borst", terwijl een hongerige baby die geen borst vindt in relatie staat tot de "slechte borst".
In een "goed genoeg" faciliterende omgeving, worden deelobject functies uiteindelijk een begrip van hele objecten.
Dit komt overeen met het vermogen om nuance en dubbelzinnigheid te tolereren, om te zien dat zowel de "goede" als de "slechte" borst deel uitmaakt van dezelfde moederfiguur.
Vele eigenschappen samen vormen het totaalbeeld van een mens als geheel.
Vanuit theoretisch oogpunt missen mensen met narcistische persoonlijkheidsstoornis “hele objectrelaties”.
Dit gebrek aan hele objectrelaties betekent dat ze zichzelf en andere mensen alleen kunnen zien als totaal-goed of totaal-slecht.
Ze kunnen geen genuanceerd, geïntegreerd, stabiel en realistisch beeld van mensen vormen.
Dit wordt ook wel "splitsen" of zwart-wit denken genoemd. Er zijn geen grijstinten. Vandaar dat mensen ofwel volledig geïdealiseerd worden ofwel volledig verworpen.
Er is voor een narcist geen tussenweg mogelijk.
Er bestaat alleen "totaal-goed" en "totaal-slecht".
"Totaal-goed": speciaal, perfect, almachtig, bewonderenswaardig, hoge status, ideaal en je hebt recht op een speciale behandeling. (Je staat op een voetstuk.)
"Totaal-slecht": waardeloos, gebrekkig, ontoereikend, gemiddeld, verkeerd, niets waard, nergens goed in en je hebt recht op niets. (Je ligt in de goot.)
Dit leidt ertoe dat mensen met NPS enorm gefocust zijn op het ophangen van een beeld van zichzelf als foutloos.
Dit leidt er ook toe dat ze andere mensen volledig devalueren en dat ze geen enkele verantwoordelijkheid nemen voor hun aandeel in mislukkingen (zoals relaties) en fouten (die alle mensen maken).
Er is voor een narcist noch nuance in het positieve, noch in het negatieve.
Het is alles of niets.
Is er iéts negatiefs aan een narcist, dan zijn ze totaal-slecht.
En dat is een gedachte die niet draaglijk is.
Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis moeten zichzelf zien als perfect en superieur aan andere mensen om zich goed over zichzelf te voelen.
Ze kennen niets anders en kunnen niet anders.
Ze hebben geen middenweg.
"Gemiddeld" is een belediging voor een narcist.
In hun gedachten zijn ze perfect (totaal-goed) of imperfect (totaal-slecht).
Omdat in werkelijkheid niemand perfect is, moeten narcisten de waarheid wel verdraaien als ze een fout maken.
Het is de enige manier waarop ze hun eigen tekortkomingen en falen kunnen rationaliseren.
Een narcist is of De Grote Held, of Het Grote Slachtoffer.
Maar nooit diegene die iets fout doet... Dat is onmogelijk in zijn wereld.
De Grote Held
In alle mythes, sprookjes, actiefilms, ... zijn er helden die door hun kracht, moed, slimheid, taaiheid en doorzettingsvermogen iedereen redden. De helden in deze verhalen zijn meestal de hoofdpersoon en ze krijgen bewonderende en dankbare aandacht van anderen.
Het niet moeilijk om de parallel te zien tussen het concept van de held en de totaal-goede narcist.
Het Grote Slachtoffer
Slachtoffers hebben per definitie geen enkele schuld aan de situatie waarin ze zich bevinden. Het overkomt hen buiten hun wil, vaak door de schuld van anderen of van omstandigheden.
Als narcisten ergens in falen, dan is dat steevast de schuld van een ander.
Zij zijn Het Grote Slachtoffer, wat ze zelf ook mogen gedaan hebben.
Ze erkennen geen enkel aandeel in wat er gebeurd is en nemen geen enkele verantwoordelijkheid.
De essentie van Het Grote Slachtofferschap is het volledig omarmen van het idee dat alle negatieve dingen die je meemaakt louter de schuld zijn van iemand anders.
Zichzelf zien als slachtoffer heeft als bijkomend voordeel dat ze kunnen opscheppen over hun martelaarsstatus.
Een martelaar is gewoon een ander type held.
Nooit iemand die fouten maakt
Gaat er iets fout? Schuld van een ander.
Als dat geen gemakkelijke manier is om alles op te lossen... Geen enkel zelfinzicht vereist, nergens enig aandeel in!
Relatie(s) kapot? Totaal de schuld van de ex(en)!
Geen echte vriend(inn)en? Het waren allemaal slechte!
Zwart-wit, nooit grijs. Zowel wat zichzelf als anderen betreft.
Wanneer narcisten beweren het slachtoffer te zijn, verdraaien ze de waarheid zodat zij toch perfect kunnen blijven.
Het is zelfs zo dat veel narcisten beweren het slachtoffer te zijn van iemand die in werkelijkheid hùn slachtoffer is. Iemand die ZIJ hebben misbruikt.
Ze keren de rollen gewoon om, van dader worden ze slachtoffer.
Narcisten kunnen zichzelf van alles overtuigen zolang het maar hun fragiele eigenwaarde beschermt.
En omdat ze dat zelf zo intens geloven (ze kunnen niet anders in functie van hun fragiele ego) zijn ze ook naar anderen toe zeer overtuigend.
Geen tinten grijs
Om te begrijpen waarom iemand die als perfect en speciaal wil worden gezien, zich toch aan het idee wil vastklampen dat hij het slachtoffer is, moeten we terugkeren naar het "totaal-goede" versus "totaal-slechte" denkpatroon.
Het is gemakkelijk om te zien hoe de held als perfect kan worden gezien, maar het slachtoffer kan ook als perfect worden gezien.
Helden worden als speciaal gezien omdat ze worden erkend als iemand die zeer wenselijke, perfecte kwaliteiten heeft. Slachtoffers worden als perfect onschuldig beschouwd.
Dit betekent dat wanneer mensen met narcisme succes hebben, wanneer ze waardering krijgen, ze zichzelf als held kunnen zien.
Dit valideert hun totaal-goede zelfbeeld, ze zijn beter dan andere mensen.
Superieur.
Speciaal.
Als ze echter iets meemaken wat hun fragiele ego een deuk geeft, dan kunnen ze zich nog steeds perfect voelen en hun gevoel van "totaal-goed" behouden door zichzelf ervan te overtuigen dat hun falen de schuld is van iemand anders.
Zij worden dan het onschuldige slachtoffer.
Iemand anders wil hen beschadigen of hen dwarsbomen.
De rollen worden omgedraaid.
Hun werkelijke slachtoffer wordt hun misbruiker. Zij zijn totaal-goed, hun slachtoffer totaal-slecht.
En dàt is het beeld van zichzelf en van hun slachtoffer dat ze (zeer overtuigend) ophangen bij vrienden, familie, bemiddelaars, hulpverleners en rechtbanken.
Dat in 2022 veel ogen mogen opengaan...
Eva
#narcisme #narcistischmisbruik #narcismebegrijpen #slachtofferrol #heldenrol #zwartwitdenken #rollenomkeren #objectrelaties #absolutewaarde #splitten #persoonlijkheidsstoornis #narcistischepersoonlijkheidsstoornis #NPS