"Hij slaat nooit. Is het dan ook misbruik?"

10 veelvoorkomende mythes m.b.t. huiselijk geweld, mishandeling en misbruik ontkracht

"Eva, hij slaat mij nooit, ik vind het zo moeilijk om dat woord "geweld" te gebruiken, of "misbruik" want we zijn met twee hé, ik ben ook niet perfect..." Haar man stelt alleen onmogelijke eisen aan haar. Er mag geen stofje in huis liggen bijvoorbeeld, als er stof ligt, krijgt ze straf. Er mag ook geen beeldje op de kast een beetje gedraaid staan. Of ze krijgt straf.

Het eten moet altijd klaar staan tegen dat hij thuiskomt van zijn werk. Of ze krijgt straf.

Vriendinnen mag ze niet hebben, of dan toch enkel vriendinnen die hij goedkeurt. En ze zien, daar moet ze ook toestemming voor vragen.

Hij regelt alle financiën, er staat geen cent op haar naam.

Hij kleineert en vernedert haar waar de kinderen bij zijn. Elke dag ruzie, hoe erg ze ook haar best doet om conflicten te vermijden. Ze moet de kleren dragen die hij kiest. Hij controleert haar doen en laten. De kilometerteller van de auto wordt in de gaten gehouden.

Het gsm-gebruik gecontroleerd.

En wanneer meneer zin heeft, moet ze aan al zijn wensen voldoen, ongeacht hoe zij zich voelt.

Maar... ze wordt niet geslagen... En hij kan lief zijn ook hoor! Dus het woord "geweld" is niet op haar situatie van toepassing.

Denkt ze verkeerdelijk...

En ze* is daarin niet alleen. Niet alleen in een dergelijke situatie en niet alleen in het denken dat wat ze meemaakt geen vorm van geweld is. Dat geweld altijd fysiek is.

Mythe 1 - "huiselijk geweld is een anger management probleem"

Woede slecht kunnen beheersen, is emotioneel de controle verliezen over zichzelf. Bij huiselijk geweld gaat het over controle en macht willen houden over zijn/haar partner. Iemand die het moeilijk heeft om zijn emoties te reguleren, zal daar niet alleen thuis last van hebben, maar ook op het werk, in de sportclub, ... "een kort lontje hebben". Plegers van huiselijk geweld, hebben zich in die andere omstandigheden vaak altijd perfect onder controle, hun baas zullen ze niets doen, en kunnen bijzonder charmant zijn naar de buitenwereld toe, wat er op wijst dat ze hun emoties perfect kunnen controleren, maar er thuis voor kiezen om dat niet te doen.

Plegers van huiselijk geweld zijn op zowat alle vlakken dominant t.o.v. hun partner, van wie ze het zelfbeeld en de eigenwaarde afbreken. Ze gebruiken daarvoor een resem tactieken zoals bedreigingen, isolatie, intimidatie, vernedering, schuldgevoelens aanpraten en andere mentale en emotionele controletactieken. "Als je weggaat, zie je de kinderen nooit meer!" Huiselijk geweld zien als een "anger management" probleem, slaat de bal compleet mis. En "anger management" cursussen zijn dus geen oplossing.

Mythe 2 - "het is gewoon de manier waarop hij/zij zich uit"

"Het is gewoon de manier waarop ze met elkaar omgaan, het is niet erg", zegt de buitenwereld. Ze worden gewoon gezien als een temperamentvol, vurig koppel. Of als een koppel "met relatieproblemen". Zie ook hierboven, huiselijk geweld gaat niet om temperament maar om macht en controle.

Mythe 3 - "Mensen blijven in zulke relaties omdat ze zwak zijn en/of een laag zelfbeeld hebben"

Dat ze zwak zijn, is wat de dader hen ingeprent heeft en wat ze geïnternaliseerd hebben. Het is ook het beeld dat voor de buitenwereld het makkelijkst is om mee te leven, want "wie weg wil gaat toch gewoon weg"? Ook, wanneer mensen iets schokkends meemaken, heeft het brein altijd als eerste reflex: bevriezen. De situatie wordt heel kort ingeschat en daarna reageren we met vechten of vluchten, en soms ook met bevriezen.

Mensen blijven soms ook echt steken in de "bevriezen" toestand.

Uit angst, terwijl hun perceptiesysteem voor gevaar hyperactief is en blijft.

Dat is uitputtend en uitputting zorgt er nog meer voor dat ze in hun situatie blijven zitten.

Mythe 4 - "Huiselijk geweld is een privézaak"

De maatschappij knijpt te graag een oogje dicht. Familie, vrienden, ... zien soms dat een thuissituatie niet OK is en toch doen ze niks. Want "het is een privézaak". NEEN, dat is het niet. En wie er getuige van is, of ervan weet, moet de politie inlichten en hulp zoeken. De kans is groot dat het slachtoffer het zelf niet inziet of geen hulp durft of kan inschakelen.

Huiselijk geweld in eender welke vorm moet altijd serieus genomen worden. Dat lost zichzelf niet op, in tegendeel, het wordt altijd erger en erger. Er zijn PV's van nodig. Stel dat het slachtoffer toch de moed vindt en weggaat, en het gaat in de rechtbank over het ouderlijk gezag. Zonder PV's, is er geen enkel probleem hé. Alles rozengeur en maneschijn, niks aan het handje. PV's zijn er nodig, zeg ik u. En hulpverlening.

"Ja maar Eva, de politie doét niets! Ze komen vaak te laat!" Als er geen PV's zijn, kùnnen ze zelfs niets doen... Zo simpel is het. Ontneem jezelf niet de kans op hulp door de mythe van "ze doen niets". Dat is een excuus... Ik ben daar zelf een goed voorbeeld van hoor. Van mijn blauwe plekken heb ik ook nooit PV's laten opstellen.

"Het zou nu écht wel de laatste keer zijn", weet je. En "hij ging het nu écht nooit meer doen!". Het begon ooit met blokjes kaas die door de living vlogen. Daarna waren het pannen. Daarna ik.

Ik droeg rolkraagtruitjes "putteke zomer".

Bij 30 graden was het dat of een sjaal om mijn blauwe plekken weg te steken. Het is geëindigd met een schroevendraaier voor mijn ogen in de keuken, terwijl hij schreeuwde, op 10 cm van mijn neus, "Eva, bel nù de politie want ik ga u vermoorden!" Met een uitbarsting van bovenmenselijke kracht ben ik ontsnapt en ik weet oprecht niet meer hoe ik hem buiten gekregen heb, maar ik heb het blijkbaar gedaan.

Aangezien wij geen kinderen hadden en ik mezelf blijkbaar wel kon redden toen het echt ontspoorde, maakte PV's hebben in mijn geval weinig uit, maar waren er wel kinderen geweest, dan had ik er nu ongetwijfeld zeer veel spijt van gehad dat ik niks heb laten vaststellen...

Mythe 5 - "Als het geweld niet fysiek is, is het minder erg"

Zeer kort en simpel: onze stressrespons is krak dezelfde, of het nu over fysiek of niet-fysiek geweld gaat. Woorden kunnen evengoed wapens zijn als vuisten en messen. En wanneer die verbale vuisten en messen komen van mensen die eigenlijk verondersteld worden van ons te houden en die we zouden moeten kunnen vertrouwen, beginnen we die woorden meer en meer te geloven. We internaliseren ze. We worden die woorden. Niets waard. Lelijk. Dom. Niemand wil je behalve ik. Je bent niets zonder mij. En dat kan leiden tot depressie, een gebrek aan sociale ontplooiing, vermijden van bepaalde omstandigheden en situaties, een laag zelfbeeld, een onnatuurlijke en wanhopige nood aan aanvaard worden door anderen. Seksueel misbruik is even destructief en kan dezelfde gevolgen hebben op lange termijn. Plus, de buitenwereld heeft enkel oog voor blauwe plekken en gebroken botten. (En dan nog...)

Mythe 6 - "Enkel wie mentaal ziek is, is agressief"

Mensen hebben verschillende hechtingspatronen, verschillende gedragspatronen en situaties, systemen en contexten waarbinnen mensen leven, hebben allemaal een invloed. Inzicht in de neurobiologie van beide partners, helpt om te begrijpen dat vroegkinderlijke ervaringen veel triggeren van wat onder de oppervlakte zit op vlak van hechting, (angst voor) verlating en relaties. Hechting is de "template", de mal, voor al onze relaties in ons leven. Het zenuwstelsel van een kind bouwt connecties, patronen en templates op basis van wat het regelmatig ziet gebeuren. Hoe vaker een kind iets ziet gebeuren, hoe sterker de connectie. En dit geldt voor relationele patronen, maar ook voor emotionele, cognitieve en fysieke. We copiëren die onbewust van onze voorbeelden in onze kindertijd (een tijd waarin we nog niet aan zelfreflectie doen...). Vandaar dat gedragspatronen vaak van generatie op generatie worden doorgegeven. Soms open ik ook mijn mond en hoor ik mijn moeder. In mijn geval is dat niet erg (in tegendeel zelfs, kus, mama!), maar ik wil maar zeggen, de basis voor ons relationeel gedrag, komt uit onze kindertijd.

Onbewust zoeken we ook relaties die onze vroegkinderlijke "template" bevestigen, want dat voelt "veilig" ook al is het een ongezonde template...

Maar daar kunnen we, de meesten van ons toch, later in ons leven aan werken.

Lang leve de neuroplasticiteit van het brein!

Mythe 7 - "Het slachtoffer lokt het uit"

Er is geen enkel excuus om iemand pijn te doen.

Noch fysiek, noch verbaal, noch emotioneel, ...

GEEN. EXCUUS.

Mythe 8 - "Het gebeurt alleen bij mensen met een laag inkomen"

Het klopt dat mensen met een laag inkomen of in armoede, of families waarin drugsverslavingen een rol spelen, meer te maken hebben met vormen van geweld. Dat is o.a. omdat hun omstandigheden zeer stressvol zijn. Overleven, dat is stressvol.

Maar dat wil niet zeggen dat er geen goede mensen zijn die dergelijke omstandigheden overleven zonder huiselijk geweld.

En het komt ook zeker niet alleen in dergelijke omstandigheden voor. Het komt voor in letterlijk alle lagen van de bevolking, ook bij middenklasse en de toplaag.

Daar kan het gewoon beter weggestopt worden en daar is het niet zo zichtbaar, vooral omdat ze hun imago niet willen laten aantasten. Dat is ook de reden waarom minder slachtoffers uit die klassen naar buiten treden met het probleem. De schande...

Mythe 9 - "plegers kunnen de cyclus van geweld niet doorbreken"

Het is soms een donkere spiraal... Hoe men als kind behandeld wordt bepaalt voor een groot stuk hoe je je partner en je kinderen behandelt. Als iemand als kind mishandeld (op eender welk vlak), misbruikt (op eender welk vlak) of verwaarloosd werd (op eender welk vlak), dan kan die hetzelfde gedrag vertonen in zijn/haar latere leven. Een copie van de ouders.

Maar dit hoeft niet noodzakelijk voor elke pleger te gelden. Er zijn honderden, duizenden slachtoffers die uit gewelddadige situaties komen en die beslist hebben om de cyclus te doorbreken en geen pleger te worden.

Een mens kan iets doen aan de slechte patronen die hij/zij meegekregen heeft als kind. Allez, de meesten toch. Ik heb weinig hoop dat narcisten kunnen veranderen, zelfs al zouden ze het willen.

Mythe 10 - "Het is makkelijk voor het slachtoffer om weg te gaan"

"Maar allez, als (let op de "als") het echt zo erg is, dan ga je toch gewoon weg?!"

Voor de buitenwereld is alles altijd zeer simpel. En dat advies is even simpel als waardeloos.

De stress veroorzaakt door huiselijk geweld, in eender welke vorm, zorgt ervoor dat het neurobiologisch onmogelijk is om na te denken, vooruit te plannen, plannen uit te voeren enzovoort. Het is biologie, geen gebrek aan wilskracht of eender welke andere karakterzwakte. Redeneren, strategisch denken, plannen, ... zijn hogere breinfuncties die huizen in de neocortex en wie onder hevige stress staat, heeft daar simpelweg geen toegang toe. De neocortex is dan "offline". Men opereert dan vanuit het overlevingsbrein, het reptielenbrein, al dan niet in combinatie met het emotionele brein, het zoogdierenbrein.

Angst werkt verlammend. Angst is ook stress en dat haalt de neocortex ook offline.

Worstelen met de angst voor het onbekende.

Met de angst voor alles waar hun partner al mee gedreigd heeft.

Ze hebben angst voor de financiële kant, kunnen ze financieel wel op eigen benen staan?

Ze hebben angst voor hun eigen leven en voor dat van hun kinderen.

Angst voor zoveel dingen tegelijk...

Het is makkelijk voor buitenstaanders en voor mensen die het nog nooit meegemaakt hebben om de mythes te geloven. Maar deze mythes moeten eraan geloven.

Omdat ze, één, niet kloppen, en omdat twee, veel misbruik erdoor onder de radar blijft en slachtoffers hulp nodig hebben.

De kans is groot dat je iemand kent die in een dergelijke situatie zit, in een situatie waarvan je weet of waarvan je instinctief aanvoelt dat er iets niet klopt.

Blijf niet aan de kant staan.

Kijk niet weg. Wees een stem voor wie er geen heeft.

Voor wie het kan gebruiken, voor zichzelf of voor iemand anders: de wegwijzer naar meer hulp.

Moed!

Eva

Overlever van huiselijk geweld

Ontkrachter van mythes ;)

#huiselijkgeweld #mishandeling #kindermishandeling #verwaarlozing #geweld #partnergeweld #misbruik #hulpverlening

(*"Ze" is een fictief personage, maar het verhaal komt helaas vaak terug, in verschillende vormen.)