Een standaardbrein bestaat niet. Er zijn vele verschillende soorten "logisch". Wat logisch is voor de narcist die jij kent, is totaal niet logisch voor jou. Of zelfs niet noodzakelijk voor een andere narcist. Een neuro-logische kijk op narcisme.
Wie mij een beetje kent, weet dat ik hou van wetenschap.
Ik ben een nuchtere.
Een rationele. Die weet ook dat ik mij voortdurend bijschool in de humane wetenschappen en in de (neuro)biologie rond persoonlijkheid en rond de vele aspecten van trauma in het bijzonder. Omdat mij dat mateloos boeit. Ik ben een wetenschappelijk geïnspireerd mensen-mens.
Die weet ook dat ik redelijk allergisch ben aan praten over koetjes-en-kalfjes, voor kappers moet het soms problematisch zijn om met mij een gesprek aan de gang te houden, mea culpa, maar dat ik enorm hou van diepgaande, lange, psychologische, sociologische en filosofische discussies over waarom mensen zijn wie ze zijn. En waarom ze doen wat ze doen.
Die weet dat ik graag gedrag bestudeer, analyseer en kader. (Ik kijk al enorm uit naar de tijd waarop ik weer terrasjes kan doen en mensen kan kijken.)
Niet om over hen te oordelen, of om hun gedrag goed of af te keuren, maar omdat het me simpelweg zo boeit dat we allemaal zo enorm verschillend zijn.
En omdat gedrag simpelweg "is". We zien gedrag. Gedrag bestaat. Het is zichtbaar en bestudeerbaar. Vanuit verschillende perspectieven.
Dus, wat als... we narcistisch gedrag eens vanuit het perspectief van neurodiversiteit bekeken?
“We hebben wel aandacht voor verschillen in geloof, geslacht, huidskleur... maar nog te weinig voor verschillen in menselijk gedrag. Wat als we narcisten eens bekeken als mensen die gewoon zeer anders denken, reageren en voelen als wij? Mensen met een compleet verschillend denkkader van het onze?”
Ik kom -helaas- veel websites, blogs en (zelfs wereld)vermaarde narcismecoaches tegen die van narcisten bijna baarlijke monsters maken.
Dat is volgens mij makkelijker dan het fenomeen te proberen begrijpen. En het doet me wat denken aan onze voorouders voor wie donder en bliksem betekende dat een godheid boos was. Lang leve de wetenschap.
Begrijp me niet verkeerd. Ja, het gedrag van narcisten doet anderen pijn. Zeer veel pijn.
Hun zelfzucht, manipulatie en gekmakende gaslightingstechniek, hun ongebreideld egoïsme, gebrek aan empathie, arrogantie, woedeuitbarstingen, nood aan controle over een ander, ziekelijk liegen en bedriegen, ... doet de mensen pijn die het dichtst bij hen staan en hen liefhebben.
Het kost mensen hun mentale en lichamelijke gezondheid...
Maar... als ik het even rationeel en humaan-wetenschappelijk bekijk, dan is er een belangrijke vooronderstelling m.b.t. menselijk gedrag die we niet uit het oog mogen verliezen. "Alle menselijk gedrag heeft een positieve intentie." (Ja, ook bij narcisten.) Voor zichzelf in ieder geval wel.
Dat gedrag heeft daarom niet noodzakelijk een positief gevolg voor een ander, maar de intentie is wel positief voor wie het gedrag stelt. Een voorbeeldje.
Roken. Roken is schadelijk, dat weten we allemaal, maar de positieve intentie kan zijn "erbij horen in de vriendenkring". In de plaats van dat roken te veroordelen, kunnen we ons afvragen waarom mensen dat gedrag stellen. Bij welke van hun waarden dat gedrag aansluit.
Bij onze roker kan dat "verbinding hebben met anderen" zijn.
Het gedrag proberen begrijpen, is niet hetzelfde als het gedrag goedkeuren.
Maar dat gedrag bevragen en onderzoeken bij diegene die het stelt, opent de mogelijkheid tot inzicht bij die persoon dat er ànder gedrag mogelijk is. Gedrag waarmee men hetzelfde doel bereikt, maar dat geen negatieve gevolgen heeft voor zichzelf of voor anderen.
In het geval van de roker kan hij dan zelf nieuwe keuzes maken die tegemoetkomen aan zijn nood aan verbinding met vrienden. Als hij dat kan en wil, welteverstaan.
Gedrag op deze manier "reframen" is iets wat NLP-practitioners als ik vaak doen.
Zonder oordeel en met een open geest.
De neurodiversiteit van narcisme
Het gedrag van een narcist heeft voor hem (of haar) ook een positieve intentie.
Narcisten beogen met hun gedrag -net als iedereen- iets dat voor hen gunstig is.
Maar, het ontbreekt narcisten aan empathie en aan een heleboel andere gereedschappen in hun sociale gereedschapskoffer, waardoor ze niet inzien wat hun gedrag aanricht bij anderen.
Volgens sommige wetenschappers is dat een kwestie van het niet willen inzien, volgens anderen van niet kunnen inzien, volgens nog anderen van het wel inzien maar er niet om geven wat het met een ander doet.
Ik laat in het midden wie gelijk heeft, mogelijks hebben ze allemaal gelijk.
Bijkomend, wat logisch is voor een narcist, is niet logisch voor jou. En niet voor mij. Maar wel voor die narcist.
Narcisten denken, voelen en reageren niet zoals andere mensen.
Hun bedrading is anders dan van anderen.
Hun zenuwstelsel zit anders in elkaar dan bij niet-narcisten. Ze hebben daardoor een totaal ander denkkader dan niet-narcisten.
Geen monsters onder ons bed
Op die manier naar narcisme kijken, vind ik persoonlijk heel bevrijdend. Aanvaarden dat er mensen zijn die anders zijn, niet alleen qua geslacht, geloof, huidskleur, ... maar ook qua neurodiversiteit, geeft rust.
Er zijn geen monsters onder het bed.
Geen monsters in de kleerkast.
Geen monsters in ons hoofd. Enkel mensen die op een zéér verschillende manier naar de wereld kijken en op een zéér andere manier met mensen omgaan.
Wat absoluut niet wegneemt dat het gedrag van narcisten ronduit monsterlijk en onmenselijk kan zijn voor anderen, begrijp mij niet verkeerd. En kunnen aanvaarden dat bepaalde soorten gedrag bestaan, wil niet zeggen dat we het in ons leven moeten aanvaarden. Begrijpen dat iets bestaat en het in ons leven accepteren, zijn 2 zeer verschillende zaken. Ik aanvaard dat nijlpaarden bestaan, maar dat wil niet zeggen dat ik er een in huis wil.
In tegenstelling tot velen, denk ik, zie ik in "narcist" dan ook geen scheldwoord. "Narcisme" is gewoon een verzameling van gedrag. Een "narcist" is iemand die dergelijk gedrag stelt.
Simpel. Zoals een "autist" iemand is die autisme heeft en autistisch gedrag stelt.
Er hangt voor mij geen waarde aan het woord "narcist".
Het enige wat het woord "narcist" voor mij doet, is gedrag groeperen en begrijpbaar maken. Het is een woord. Het is taal. Jij begrijpt welke kleur ik bedoel als ik "blauw" zeg. En je weet welk voorwerp ik in gedachten heb als ik "tafel" zeg.
Ik stoor ik er mij dus erg aan wanneer ik zie dat "narcist" als scheldwoord of als goedkoop verwijt gebruiken in conflicten en echtscheidingen. Ten eerste omdat het als scheldwoord gebruiken, eigenlijk iemands beperking, en ja, narcisme is een beperking, tegen hem gebruiken is. Het is als iemand in een rolstoel "wieltjes" noemen, dat is even grof. Vind ik.
Narcisme is een pars pro toto, wieltjes zijn dat ook. En ten tweede, omdat het de ervaringen van mensen die écht met narcisme te maken hebben, uitholt en ongeloofwaardig maakt. En daar is niemand bij gebaat.
We moeten woorden absoluut correct gebruiken.
De toltekenwijsheid van Don Miguel Ruiz indachtig: "wees onberispelijk in je woorden", want woorden hebben impact en die impact mag je nooit onderschatten...
Vragen of opmerkingen? Laat ze tot mij komen!
Eva
#narcisme #narcismebegrijpen #neurobiologie #neurodiversiteit #wetenschap #coach #coaching #narcismecoach #narcismecoaching #opengeest #taal #terminologie