Wordt mijn kind een narcist?
Mijn (ex-)partner is een narcist, denk ik. Wordt ons kind dat dan ook?
De exacte oorzaak (oorzaken?) van de narcistische persoonlijkheidsstoornis is (zijn?) nog steeds voer voor de wetenschap, maar de meeste onderzoekers wijten de stoornis aan een combinatie van genetica en omgevingsfactoren in de (vroege) kindertijd. Voor wie kinderen heeft met een narcist, is de vraag "wat betekent het narcisme van de andere ouder voor de ontwikkeling van ons kind?" een zeer normale.
Een kind bestaat nu eenmaal voor 50% uit jouw genen en uit 50% genen van de andere ouder.
Genen zijn een mogelijke factor voor narcisme, de cijfers variëren naargelang het onderzoek van 24% tot 60-70% kans op erfelijkheid. Jullie kind heeft dus inderdaad kans op een genetische voorbestemdheid. (Maar het is ook maar dat, dus ik wil dat even relativeren.)
We leven in een maatschappij waarin mensen steeds narcistischer worden, meer op zichzelf gericht.
"Als ik het maar materieel goed heb en als mijn imago maar OK is".
Veel "likes" maar weinig echte verbinding met anderen.
Jullie kind wordt ook opgevoed door een ouder waarin jij narcistische eigenschappen herkent. En opvoeding wordt zelfs nog meer als een factor in de ontwikkeling van narcisme aanzien. (Als opvoeding zo belangrijk is in het ontwikkelen van narcisme, dan is jouw opvoeding als beschermende factor dat ook!) "Wordt ons kind -met die genen, de invloed van de andere ouder en die van de selfiemaatschappij- dan ook een narcist?" Niet noodzakelijk.
De normale ontwikkeling van een kind
Om uit te groeien tot mentaal gezonde volwassenen, moeten kinderen een aantal ontwikkelingsfasen doorlopen zodat ze zich niet alleen fysiek, maar ook mentaal en emotioneel kunnen ontplooien. De typische ontwikkeling van een kind moet de weg voorbereiden voor een goede mentale gezondheid in de volwassenheid.
Een kind moet daarvoor onder andere:
Een gezond en blijvend niveau van eigenwaarde ontwikkelen
Opgroeien op een manier waarop het goed functioneert in relaties met anderen en in de maatschappij
Leren om tegelijk zijn eigen standpunten te zien en die van anderen
Empathisch leren denken en handelen ten aanzien van anderen en hun situatie
Zijn impulsen leren beheersen
Het is belangrijk om voor ogen te houden dat je peuters driftbuien op de vloer van de supermarkt en je kleuter die het schepje in de zandbak niet wil delen, geen voortekenen van de narcistische persoonlijkheidsstoornis zijn.
In deze fase willen kinderen er alleen voor zorgen dat aan hun behoeften voldaan wordt en ze hebben simpelweg nog geen oog voor de behoeften van anderen.
Meer moet je er niet achter zoeken.
Manipulatief gedrag van kinderen is aangeleerd gedrag, niemand wordt met dergelijk gedrag geboren. Maar hoeft ook geen voorteken van narcisme te zijn.
Kinderen die manipuleren, hebben dat wel ergens gezien (en op die manier aangeleerd) en ze beschouwen dat als een manier om ervoor te zorgen dat aan hun behoeften voldaan wordt. Maar bij kinderen heeft manipulatief gedrag geen kwade bedoelingen. Ze willen hun eigen behoeften vervuld zien, het doel is niet om anderen te benadelen.
Ouders die denken dat hun (ex-)partner veel narcistische trekken vertoont, kunnen dus gerust zijn: kleine kinderen zijn nu eenmaal egoïstisch en egocentrisch, dat is een heel normale ontwikkelingsfase.
Kinderen kunnen ook anderen manipuleren, zij doen dat zonder kwaadaardigheid.
Later, als tieners, zijn kinderen ook van nature egoïstisch en egocentrisch.
In die ontwikkelingsfase maakt dat deel uit van hun onafhankelijkheidsstrijd, het loskomen van mama en papa. Ze maken zich klaar om uit te vliegen.
De wereld draait dan om hen als waren ze de nulmeridiaan zelf.
Regels zijn niet op hen van toepassing.
Ze willen discussies winnen.
Ze gedragen zich zo antagonistisch als maar zijn kan.
Dat is ook helemaal normaal.
Het is vermoeiend (sorry, mama!) maar normaal.
alertheid
Zonder meteen het ergste te denken (gedrag kan meerdere oorzaken hebben), kan je als ouder van een ouder kind of tiener wel alert zijn voor typisch gedrag dat we zien bij volwassen narcisten:
Pestgedrag: "bully"-gedrag, spot, dreigementen uiten, vernederen, zondebokken zoeken, zowel bij leeftijdsgenoten, jongere kinderen, als bij ouders en andere volwassenen
De nood om te winnen, ook al heeft een kind zich pijn gedaan tijdens het spel, winnen gaat voor
Liegen om er zelf beter van te worden en liegen over dat liegen, anderen de schuld geven, verantwoordelijkheid afschuiven en de pijlen richten op wie de leugens aanwijst
Een opgeblazen zelfbeeld
Een ego dat veel voeding nodig heeft van anderen
Veel meer bezig zijn met de eigen behoeften dan met die van anderen
Agressieve reacties op kritiek
Een gebrek aan empathie
Herhaaldelijk anderen de schuld geven van eigen slechte resultaten
Veel competitiever zijn dan coöperatief
Je goed informeren en hulp zoeken is geen schande, in tegendeel.
En ook al zijn er genen in het spel, wordt je kind mee-opgevoed door een mogelijk narcistische ouder en leven we in een TikTok- en selfiemaatschappij waarin alles lijkt te draaien om "likes"...
... opgroeien en opvoeden, dat is een multifinaliteit.
We kennen het beginpunt, de geboorte, maar er zijn zeer veel mogelijke eindpunten.
En we kunnen maar ons best doen.
Liefs,
Eva
#opvoeden #positiefopvoeden #mindfulopvoeden #narcisme #nature #nurture #naturevsnurture #ontwikkeling #ontwikkelingsfasen