top of page

Oude Oosterse chakra's ontmoeten de hippe Nervus Vagus

Wie de woorden "chakra's" en "energie" in de mond neemt, wordt al snel voor hippie versleten en wat meewarig bekeken als zweverig, "niet-helemaal-met-beide-voeten-op-deze-planeet". De Nervus Vagus daarentegen is helemaal hot en hip. Die wil tegenwoordig zowat iedereen stimuleren voor meer welzijn. Maar zijn dat eigenlijk geen 2 zijden van dezelfde munt?



Er is veel controverse rond het bestaan van chakra's.

Velen beschouwen ze als flauwekul, een zweverige theorie zonder echt fundament. Anderen geloven dat ze de bron van ons welzijn zijn. En nog anderen geloven zelfs dat ze de sleutel zijn om een spirituele verbinding met het universum mogelijk te maken.


Ik beken. Ik sla een "mea culpa'. Ooit was ik de grootste scepticus die er bestond en ik was er zelfs trots op. Twintig jaar oud en alle wijsheid van de wereld in pacht. Helemaal zoals het hoort.

Wist ik toen veel dat wijsheid echt maar met de jaren komt...

Vandaag beschouw ik mezelf nog steeds als zeer nuchter, maar ik besef nu wel dat hoe meer ik weet, hoe minder ik eigenlijk weet... En dat helpt me om altijd nieuwsgierig te blijven.


Het belangrijkste is om niet te stoppen met vragen stellen. Nieuwsgierigheid heeft zijn eigen reden van bestaan. We kunnen niet anders dan ontzag hebben als we nadenken over de mysteries van de eeuwigheid, van het leven, van de wonderbaarlijke structuur van de werkelijkheid. Het is voldoende als men probeert elke dag een beetje van dit mysterie te begrijpen. Verlies nooit een heilige nieuwsgierigheid. --Albert Einstein

Een anekdote.

Lang geleden, toen ik nog nooit gehoord had van de Nervus Vagus en de Polyvagaaltheorie, lag ik op een behandeltafel tijdens een wellnessarrangement uit zo'n extra boekje bij de Flair. Mijn vriendin en ik, 2 voor de prijs van 1. Ik lag languit op mijn buik op een massagetafel, men zette een koperen pot op mijn rug en gaf er dan er dan een ferme slag tegen, alsof het een gong was.

Dat was teveel voor mijn lachspieren. Lachen, gieren, brullen. De slappe lach.

(Op zich stimuleerde dat lachen ongetwijfeld ook mijn Nervus Vagus, maar het was eigenlijk de bedoeling dat de klankschaal dat deed terwijl ik daar ontspannen op mijn gemak lag... Zo zou ik veel later leren.)

Ik wens mij bij deze heel oprecht te excuseren bij de uitbaters van dat instituut, zij wilden mij iets geven dat een mens goed doet en ik lachte het weg.


Gelukkig leert een mens uit zijn fouten. (Of dat is toch de bedoeling.)

Open staan voor het nieuwe en onbekende kan een grote verrijking zijn.


Ik ben nochtans altijd een "curieuzeneus" geweest. Van kindsbeen af wilde ik weten hoe dingen werken.

Dat gold zowel voor de radio op de plank in mijn vaders garage, de broodrooster, als voor het menselijk lichaam.

"Waarom slikken we niet in onze slaap, meester?"

Ik zie het mij nog vragen in de les biologie. Ik had dat namelijk geobserveerd tijdens de middagdutjes van mijn grootmoeder.

"Waar ging dat speeksel naartoe, we worden toch niet wakker met een volle mond?!" Als 12-jarige was ik een spons voor interessante (en nutteloze) weetjes. Nu nog eigenlijk...

Enfin. De meester moest het antwoord schuldig blijven. Verween, focus u op het velletje van een ui dat onder de microscoop ligt. Dat was de leerstof, slikken of niet tijdens onze slaap, was niet aan de orde en zou nooit aan de orde zijn.


(Wie het wil weten: we slikken wel tijdens onze slaap, af en toe. Het hangt samen met de fases van onze REM-slaap. Je vindt er hier een artikel over.)


Mijn honger naar "weten hoe dingen werken" bracht me jaren later in ongelofelijk boeiende opleidingen door Stephen Porges, een heerlijke verteller en grondlegger van de Polyvagaaltheorie.


In dit filmpje legt zijn zoon op een heel toffe manier Polyvagaaltheorie uit (en hij zegt ook iets heel belangrijks over destructieve relaties...).



Intussen geef ik zelf trainingen over Polyvagaaltheorie en staat deze theorie centraal in de modaliteiten die ik toepas in mijn praktijk, en de Nervus Vagus is daar dé component in.

Die bepaalt in welke staat je zenuwstelsel zich bevindt (flow, fight/flight of freeze). De ene staat is niet "beter" dan de andere, ze helpen je alle 3 overleven. (Maar teveel tijd doorbrengen in de 2 laatste staten, richt wel zware schade toe in lichaam én geest...)


Geheel trouw aan mijzelf en mijn nieuwsgierige aard, ging ik dus als een kwispelende hond op zoek naar de link tussen Polyvagaaltheorie en die zweverige "chakra's".


Wat zijn nu eigenlijk "chakra's"?

Chakra's werden duizenden jaren geleden voor het eerst beschreven in hindoegeschriften (de Veda's) en betekenen letterlijk "wielen" van energie. Ze hebben voornamelijk te maken met de energiestroom in het lichaam en er wordt gezegd dat het gefocuste gebieden (of draaikolken) zijn van hoge, sterke energie, in meerdere locaties in het lichaam.


Er wordt aangekomen dat er in totaal 114 chakra's zijn in het menselijk lichaam, waarvan 7 hoofdchakra's. Ze lopen van het topje van de kruin van het hoofd tot het stuitje van de ruggengraat en volgen de kromming van de ruggengraat.


Verbonden met deze chakra's zijn "nadi's", wat uit het Sanskriet letterlijk kan vertaald worden als "rivieren". Deze nadi's zijn de banen langs waar energie vloeit, van de chakra's naar de rest van het lichaam.



Alles is energie

Dit is een algemeen aanvaarde theorie in de kwantumfysica en een wetenschappelijk bewezen feit.

In religie en spiritualiteit is de beweging van energie de centrale en fundamentele kern waarop veel tradities zijn gebaseerd.

Oude praktijken zoals Reiki, Qi Gong en Tai Chi richten zich op het manipuleren van energie om welzijn te bereiken.


We beschouwen ruimte graag als leeg en materie als vast. Maar in feite doet dat er niets toe als je er naar kijkt op subatomair niveau, het meeste van wat zich bijvoorbeeld in een atoom bevindt, is 99,9% ruimte.


Alles is ook elektrische energie en is verbonden via magnetische energie.


Kwantumfysica heeft al bewezen dat waarneming invloed heeft op materie.

Alle materie wordt bij elkaar gehouden via energetische verbindingen en bestaat uit atomen, waarvan het grootste deel "ruimte" is.


Aangezien alle materie energie is die op een bepaalde manier is georganiseerd, zijn de oude tradities van het observeren van je gedachten, of je aandacht en bewustzijn naar je chakra's brengen, misschien wel echt van belang, vooral als het gaat om het creëren van echte, diepgaande veranderingen in het lichaam.

De beweging van energie door het lichaam is essentieel voor het leven.

Wanneer we denken, ademen, functioneren en zelfs wanneer we rusten, stroomt er elektrische energie door ons lichaam via onze neuronen en zenuwbanen.



De neurobiologie van chakra's

De Nervus Vagus (de 10de craniale zenuw) loopt van je hersenstam naar beneden en verbindt je brein met je interne organen. Het is een communicatiesnelweg (als hij goed functioneert) die onze hersenen massa's informatie bezorgt over de staat van ons lichaam en onze organen.


Het Centrale Zenuwstelsel (CZS) bestaat uit de hersenen en de ruggengraat.

Het Perifere Zenuwstelsel (PZS) verbindt het brein en de ruggengraat met de rest van het lichaam, via kleine "riviertjes" (vergelijkbaar met de nadi's) van zenuwvezels.

Dit is het systeem dat correleert met chakra's.


Er zijn verschillende categorieën van zenuwbundels in het PZS, maar het meest relevante in relatie tot chakra's is het Autonome Zenuwstelsel (AZS) van het PZS.

Dit deel beheert de onvrijwillige en automatische responsen in het lichaam, zoals de spijsvertering, hartritme, niezen, slikken en ademen. Al deze processen worden gereguleerd door de hypothalamus.


Het AZS is verder onderverdeeld in een sympatische tak (wordt geactiveerd bij gedetecteerd gevaar om energie in het lichaam naar die delen te sturen die we nodig hebben om te vechten of te vluchten) en een parasympatische tak.

Die parasympatische tak bestaat uit 2 staten: "flow", de vagale tak van de Nervus Vagus, de zachte rem op onze hartslag en op onze ademhaling, en de "freeze" staat, de dorsale tak van de Nervus Vagus, de handrem op ons systeem die ons bruusk tot stilstand kan brengen.


(Bron: Pinterest)


Het diagram hierboven toont waar de belangrijkste zenuwnetwerken (plexussen) van het lichaam zich bevinden.


We zien ook dat de posities van de 7 grote chakra's elk overeenkomen met een zenuwplexus (een grote zenuwbundel).


(Wetend dat de Veda's duizenden jaren oud zijn, zoveel ouder dan onze Westerse geneeskunde, kunnen we niet anders dan heel veel respect hebben voor hun inzichten in onze fysiologie, vind ik. Die chakra's zijn zo gek nog niet...)


De zenuwnetwerken in ons lichaam, komen ook overeen met klieren in ons lichaam. Klieren scheiden hormonen af en zijn veel belangrijker dan de meesten van ons zich realiseren.

Hormonen zijn kritieke componenten in de chemische huishouding van ons lichaam en de afscheiding ervan wordt gereguleerd door de Nervus Vagus.


Hormonen geven ook boodschappen door tussen cellen en organen en hebben impact op een scala aan lichaamsprocessen, van lichamelijke groei in de kindertijd, seksuele ontwikkeling, stemming, hoe goed (of slecht) we slapen, hoe we met stress omgaan, het functioneren van ons brein tot het verteren van ons voedsel.


Het is het gradueel afnemen van deze hormoonproductie dat leidt tot veroudering.

Van een specifiek hormoon, DMT (dimethyltryptamine, verwant aan de neurotransmitter serotonine) dat wordt afgescheiden door de pijnappelklier in onze hersenen, is geweten dat het kan zorgen voor "out of body" ervaringen.


Kortom: de chakra's worden geassocieerd met belangrijke zenuwnetwerken in ons lichaam, die via de Nervus Vagus het brein verbinden met de klieren die verantwoordelijk zijn voor hormoonproductie en het functioneren van het lichaam in het algemeen.


De Nervus Vagus

De Nervus Vagus die deze zenuwnetwerken verbindt met onze hersenen wordt beschouwd als de "Heilige Graal" van ons zenuwstelsel. Het is dus belangrijk dat hij goed functioneert.


Een belangrijke rol van de Nervus Vagus is het overbrengen van informatie over de staat van de organen in ons lichaam naar de hersenen.


Een andere belangrijke rol van de Nervus Vagus is de "reset" functie, om ons interne, automatische alarmsysteem dat resulteert in een fight/flight/freeze respons, weer uit te zetten wanneer we veiligheid detecteren. (Dat alarmsysteem speelt een belangrijke rol bij angsten, stress, trauma, depressie, burn-out, ...)


Stimulatie van de Nervus Vagus kan daarom heel positieve gevolgen hebben voor onze gezondheid, zeker in een maatschappij die lijdt onder de effecten van onbewuste angst (onzekere tijden, werkdruk, familiale problemen, rouw en verlies, economische crises, oorlogen en conflicten, ...).


Er zijn intussen meer dan 13000 studies over de Nervus Vagus en dat stimulatie van de Nervus Vagus kan helpen bij een groot aantal gezondheidsproblemen, zelfs therapieresistente depressie en bepaalde vormen van epilepsie, is goed gedocumenteerd.


Het goede nieuws is dat er effectieve, natuurlijke methoden zijn om de Nervus Vagus te stimuleren: diepe buikademhaling, meditatie, reiki, yoga, lichaamswerk, ...



Wat betekent dat nu concreet?

Of je het nu bekijkt van de neurobiologische kant of in termen van chakra's, het is belangrijk dat de zenuwnetwerken is ons lichaam allemaal goed functioneren.


Als dat zo is, dan hebben we:

  • Beter geheugen

  • Verhoogde innerlijke rust

  • Betere slaap

  • Verhoogd geluksgevoel

  • Verlaagde bloeddruk

  • Gecontroleerde ademhaling

  • Neuroplasticiteit

  • Verbeterde reactie van het immuunsysteem

  • Verminderde laaggradige ontsteking

  • Vermindering van stressniveaus

  • Verlichting van depressie

  • Verbeterd cognitief gedrag

  • Meer veerkracht

  • Meer evenwicht

  • ...


Moraal van het verhaal: als je je goed wil voelen, positieve gezondheidsvoordelen wil hebben en je verouderingsproces wilt vertragen: breng je chakra's/zenuwnetwerken in balans en draag zorg voor hen.


Want zij zorgen voor jou!


Reiki is een heel effectieve, aangename en ontspannende manier om dat te doen, kom langs en ervaar het zelf!


Met licht, liefde en warmte,


Eva

Reiki Master én Polyvagaalfan





bottom of page