Ouderverstoting & Contactherstel: Waarom traditionele therapie tekortschiet bij ouderverstoting

Terwijl de intenties van therapeuten oprecht zijn, blijkt uit verschillende studies en deskundige analyses dat de klassieke benaderingen in veel gevallen niet alleen ineffectief zijn, maar zelfs schadelijk kunnen zijn bij ouderverstoting

In de kwetsbare situatie van ouderverstoting, een complex probleem dat niet alleen gezinnen uit elkaar haalt, maar ook een blijvende impact kan hebben op de mentale gezondheid van kinderen, is het van essentieel belang om de gangbare therapeutische benaderingen, die vaak door de hulpverlenings- en justitiële systemen worden aanbevolen, zorgvuldig te analyseren en kritisch te evalueren.

De realiteit is dat ouderverstoting een unieke en complexe dynamiek met zich meebrengt die vraagt om innovatieve, op maat gemaakte interventies, die diep geworteld zijn in wetenschap en empirisch onderzoek inzake ouderverstoting.

Emma (12) wordt al jaren, al van tijdens de relatie van haar ouders, beïnvloed door een ouder die haar eenzijdig tegen de andere ouder heeft opgezet. Emma’s vader, die in deze situatie de "doelwitouder" is, de "buitenouder", heeft alles gedaan wat in zijn macht ligt om de relatie met zijn dochter te herstellen. Hij heeft zelfs de hulp ingeschakeld van een ervaren psycholoog, die gebruikmaakt van traditionele therapieën zoals gesprekstherapie en communicatieve technieken.

Deze therapeut gelooft dat door Emma te laten praten over haar gevoelens en haar vader te laten “spiegelen”, ze een betere relatie kan ontwikkelen met hem.

Echter, deze aanpak schiet tekort omdat het de diepere psychologische dynamiek van ouderverstoting negeert.

Emma, die onder druk staat van haar loyaliteitsbeïnvloedende ouder (haar moeder, de binnenouder), voelt zich gedwongen om de negatieve overtuigingen over haar vader te omarmen. Terwijl Emma in therapie haar gevoelens uitdrukt, versterkt de therapeut onbedoeld de valse overtuigingen die haar moeder verspreidt, zonder de destructieve patronen van manipulatie aan te pakken.

In plaats van herstel, leidt deze benadering tot een verdere verslechtering van de relatie tussen Emma en haar vader, waardoor ze nog dieper in gespleten loyaliteit terechtkomt.

Max (17) is door zijn vader geïndoctrineerd om zijn moeder als de kwaadaardige ouder te beschouwen. Max’s moeder, wanhopig om de relatie met haar zoon te herstellen, zoekt hulp bij een psycholoog die traditionele therapieën toepast.

Deze therapeut begint met het werken aan de communicatieve vaardigheden van Max, in de hoop dat hij zijn moeder meer zal begrijpen en de negatieve overtuigingen over haar zal loslaten.

Deze aanpak mist echter een cruciaal aspect van de situatie: de krachtige invloed van de loyaliteitsbeïnvloedende ouder.

In plaats van in te zien dat Max’ afwijzing van zijn moeder voortkomt uit angst voor de gevolgen van zijn vader’s reacties, gelooft de therapeut dat door Max te leren zijn gevoelens te verwoorden, alles zal verbeteren.

Dit leidt tot een vicieuze cirkel waarin Max steeds meer vervreemd raakt van zijn moeder.

De therapeut begrijpt niet dat Max’s loyaliteit aan zijn vader zo diep geworteld is dat het als een beschermingsmechanisme werkt, waardoor Max zich gedwongen voelt om de waarheid te vervormen.

Deze misinterpretatie van kinderlijke loyaliteit kan niet alleen leiden tot een verergering van de situatie, maar ook tot blijvende psychologische schade voor Max, die zich gevangen voelt in een loyaliteitsconflict dat er niet alleen voor hem, maar ook voor zijn moeder verwoestend is.

(In deze voorbeelden worden de termen "vader" en "moeder" toegepast om de leesbaarheid te bevorderen, echter is het belangrijk om te benadrukken dat ouderverstoting evengoed voorkomt bij ouders van hetzelfde geslacht en dat ouderverstoting niet discrimineert op basis van geslacht.)

De kloof tussen wetenschap en praktijk

Een van de meest verontrustende bevindingen is de aanzienlijke kloof tussen wetenschappelijk onderzoek en de effectiviteit van therapeutische praktijken.

De toepassing van technieken zoals "spiegelen" en "valideren" kan in andere contexten waardevol zijn, maar in de wereld van ouderverstoting kunnen ze de valse overtuigingen van het kind versterken en de scheidslijn tussen waarheid en vervormde perceptie verder verwarren.

Wanneer therapeuten deze technieken toepassen zonder de destructieve patronen van interactie te adresseren, lopen ze het risico om de situatie te verergeren.

Dit benadrukt de noodzaak voor therapeuten om niet alleen de woorden van het kind te horen, maar ook de context en de emotionele invloed van de betrokken ouders in overweging te nemen.

Timothy Baker (2009) wijst erop dat veel klinisch psychologen vast blijven houden aan verouderde technieken die niet zijn afgestemd op de specifieke behoeften van kinderen die te maken hebben met ouderverstoting.

Dit gebrek aan kennis over evidence-based benaderingen inzake ouderverstoting wakkert de zorgen aan over hoe goed de geestelijke gezondheidszorg in staat is om deze kwetsbare kinderen te ondersteunen.

De gevolgen hiervan zijn verstrekkend: kinderen die al in een kwetsbare positie verkeren, worden vaak blootgesteld aan ineffectieve behandelingen die hun situatie verergeren.

De schadelijke effecten van traditionele therapieën

In zijn baanbrekende werk stelt Dr. Steven G. Miller (2013) dat traditionele therapieën niet alleen falen in het herstellen van de ouder-kindrelatie, maar ook de kans op psychologische schade bij kinderen vergroten.

Het is niet ongebruikelijk dat therapeuten, door vast te houden aan conventionele methoden, de onderliggende psychologische manipulatie van de loyaliteitsbeïnvloedende ouder negeren.

Dit leidt tot een vicieuze cirkel van schade, waarbij de emotionele en mentale welzijn van het kind verder onder druk komt te staan.

Bovendien blijkt uit de bevindingen van de American Bar Association (2013) dat meer dan 1.000 gezinnen die te maken hadden met ouderverstoting, vaak niet geholpen worden door de traditionele therapieën die hen zijn voorgeschreven.

In plaats van de nodige vooruitgang te boeken, ervaren deze gezinnen vaak een stagnatie of zelfs verslechtering van hun situatie, wat uiterst zorgwekkend is.

Onvoldoende aandacht voor de unieke dynamiek van ouderverstoting

Een andere cruciale tekortkoming van traditionele therapieën is de veronderstelling dat kinderen die ernstig vervreemd zijn van een ouder, zullen profiteren van standaardtherapeutische methoden, terwijl ze nog steeds onder invloed staan van de loyaliteitsbeïnvloedende ouder.

Dr. Richard Warshak (2015) onderstreept dat deze benadering niet alleen onrealistisch is, maar ook potentieel schadelijke effecten kan hebben.

De complexe emotionele en psychologische interacties die ontstaan bij ouderverstoting vereisen een zorgvuldig en specifiek behandelplan dat verder gaat dan de gebruikelijke methoden. In situaties van matige tot ernstige ouderverstoting kan het zelfs noodzakelijk zijn om de verblijfsregeling voor het kind opnieuw te evalueren.

Dit kan inhouden dat het kind tijdelijk uitsluitend verblijft bij de verstoten binnenouder, zodat het de gelegenheid krijgt om deze ouder op een genuanceerde manier te leren kennen. Tegelijkertijd is het van groot belang dat alle gezinsleden therapeutische ondersteuning en begeleiding ontvangen, indien noodzakelijk in een dwingend kader.

Nood aan gespecialiseerde interventies

Ouderverstoting vraagt om de expertise van gespecialiseerde professionals, in plaats van algemene practici.

Om op een doeltreffende manier in te kunnen spelen op de bijzondere en complexe uitdagingen die ouderverstoting met zich meebrengt, is het van groot belang dat therapeuten zich specifiek toeleggen op deze materie en hun kennis continu blijven uitbreiden en actualiseren.

Barbara Jo Fidler en Nicholas Bala (2010) wijzen erop dat ernstige gevallen van ouderverstoting niet kunnen worden opgelost met traditionele therapieën of psycho-educatieve interventies.

Het is van cruciaal belang om meer experten te mobiliseren die in staat zijn om een veilige omgeving te creëren waarin herstel mogelijk is.

Het is essentieel dat specialisten niet alleen de psychologische dynamiek begrijpen die ten grondslag ligt aan de conflicten, maar ook de specifieke behoeften van de betrokken kinderen en ouders in overweging nemen.

Deze gespecialiseerde aanpak kan niet alleen de kans op herstel vergroten, maar ook de langdurige effecten op kinderen aanzienlijk verminderen (Faller, 2016).

Tijd voor verandering

Het is overduidelijk dat we dringend behoefte hebben aan een fundamentele verandering in onze benadering van ouderverstoting.

Traditionele therapieën schieten tekort en kunnen zelfs schadelijk zijn voor de geestelijke gezondheid van kinderen.

Het is van cruciaal belang dat therapeuten en zorgprofessionals zich inzetten voor een wetenschappelijk onderbouwd kindbeschermingsmodel, waarbij de unieke dynamiek van ouderverstoting centraal staat.

Dit model moet zich richten op het herstellen van de ouder-kindrelatie en het creëren van een veilige en ondersteunende omgeving voor kinderen.

De weg naar herstel is nooit eenvoudig, maar met toewijding, empathie en een diepgaand begrip van de psychologische mechanismen die spelen, kunnen we een wezenlijk verschil maken in de levens van gezinnen die lijden onder de gevolgen van ouderverstoting.

Heb je ondersteuning nodig als ouder of als professional? Contacteer me.

Heel hartelijk,

Eva

Bronvermeldingen

• Baker, t. (2009). "Integrating scientific methods in clinical practice." Journal of Clinical Psychology.

• Begley, s. (2009). "The science of psychology: a call for evidence-based practice." Psychology Today.

• Mischel, w. (2009). "The gap between science and practice: a psychological perspective." American Psychologist.

• Miller, s. G. (2013). “Working with alienated children and families: a clinical guidebook.” New York: Routledge.

• Warshak, R. (2015). "The challenge of parental alienation: a call for action." Family Court Review.

• Fidler, B. J., & Bala, N. (2010). "The impact of parental alienation on children." Family Law Quarterly.

• Reay, K. (2015). "Understanding the dynamics of parental alienation." Journal of Family Therapy.

• Bronnen: Faller, K. C. (2016). "Parental Alienation: The Handbook for Mental Health and Legal Professionals."

  
  

#ouderverstoting #therapie #psychologie #specialisatie #reunificationtherapy #contactherstel #relatieherstel #kinderrechten #hulpverlening #justitie