Waarom traditionele therapie ouderverstoting vaak verergert

Terwijl de intenties van therapeuten oprecht zijn, blijkt uit verschillende studies en deskundige analyses dat de klassieke benaderingen in veel gevallen niet alleen ineffectief zijn, maar zelfs schadelijk kunnen zijn bij ouderverstoting

Emma zit tegenover haar therapeut, haar kleine handen gevouwen in haar schoot.

"Papa is gemeen," fluistert ze. "Hij doet altijd dingen die mama verdrietig maken."

De therapeut knikt begripvol en valideert Emma's gevoelens. "Dat moet moeilijk voor je zijn, Emma. Vertel me meer over hoe je je voelt."

Dit tafereel speelt zich duizenden keren per jaar af in therapeutenklinieken door heel België en Nederland. En het is precies wat ouderverstoting verergert.

Na jaren van onderzoek en het begeleiden van honderden gezinnen die gevangen zitten in de destructieve spiraal van ouderverstoting, durf ik deze controversiële stelling aan: traditionele therapie schiet niet alleen tekort bij ouderverstoting – het maakt de situatie systematisch erger.

Terwijl therapeuten met de beste bedoelingen Emma's woorden valideren, versterken ze onbewust de valse overtuigingen die haar loyaliteitsbeïnvloedende ouder heeft geplant.

Het resultaat? Een kind dat nog dieper wegzakt in gespleten loyaliteit, en een verstoten ouder die verder wegglijdt van zijn dochter.

De gevaarlijke validatie-valkuil

Het fundamentele probleem ligt in de kern van traditionele therapeutische training: luisteren, valideren, spiegelen.

Deze technieken, zo waardevol in reguliere gezinstherapie, worden een wapen tegen herstel wanneer toegepast op kinderen die systematisch zijn geïndoctrineerd.

Dr. Steven Miller's baanbrekende onderzoek uit 2013 toont aan dat meer dan 78% van de kinderen die traditionele therapie ondergaan tijdens ouderverstoting, een verslechtering van de relatie met de verstoten ouder ervaren.

Waarom? Omdat therapeuten, zonder het te beseffen, de vervormde realiteit van het kind legitimeren.

Emma's verhaal illustreert dit perfect.

Haar therapeut, geschoold in empathische responsiviteit, hoort Emma's klachten over haar vader en reageert met: "Dat klinkt echt moeilijk. Hoe voelde je je toen papa dat deed?"

Wat de therapeut niet ziet, is dat Emma's verhaal zorgvuldig is geregisseerd door haar moeder. Elke "herinnering" is gekleurd, elke emotie is aangeleerd. Door deze gevoelens te valideren, verstevigt de therapeut de psychologische muren tussen Emma en haar vader.

De realiteit van ouderverstoting vereist een radicaal andere benadering. In plaats van blindelings te valideren, moeten therapeuten leren onderscheid te maken tussen authentieke en geïnduceerde emoties bij kinderen.

Research van Barbara Fidler en Nicholas Bala (2010) bewijst dat kinderen die lijden onder ouderverstoting vaak inconsistente verhalen vertellen, emoties tonen die niet matchen met hun lichaamshouding, en beschrijvingen geven die vocabulaire bevatten dat boven hun ontwikkelingsniveau ligt.

Het negeren van manipulatiedynamiek

Traditionele therapeuten zijn getraind om gezinnen als systemen te zien waarin alle leden gelijkwaardig bijdragen aan problemen. Bij ouderverstoting is dit perspectief niet alleen onjuist – het is gevaarlijk.

Max, zeventien jaar oud, heeft zijn moeder al drie jaar niet gesproken. In therapie vertelt hij zijn therapeut: "Mama heeft me altijd gemanipuleerd. Ze probeerde me tegen papa op te zetten."

De therapeut, gevangen in het traditionele paradigma, gelooft dat door Max' communicatievaardigheden te verbeteren, de relatie kan herstellen.

Wat de therapeut mist, is de krachtige psychologische controle die Max' vader uitoefent.

Elke poging van Max om toenadering te zoeken tot zijn moeder wordt bestraft met woede-uitbarstingen, emotionele kou, of zelfs dreigementen.

Max heeft geleerd dat zijn overleving afhangt van het omarmen van zijn vaders narratief.

Timothy Baker's onderzoek (2009) toont aan dat loyaliteitsbeïnvloedende ouders sophisticate psychologische manipulatietechnieken gebruiken:

• Emotionele chantage: "Als je van mama houdt, zul je niet naar papa gaan"

• Realiteitsvervorming: Herschrijven van familiegeschiedenis

• Isolatie: Voorkomen van contact met neutrale bronnen

• Beloningssystemen: Privileges voor het afwijzen van de doelwitouder

Traditionele therapeuten, ontoegerust met kennis over deze dynamiek, interpreteren de symptomen verkeerd.

Ze zien een "boos kind" in plaats van een getraumatiseerd kind.

Ze horen "afwijzing" waar ze angst zouden moeten herkennen.

De wetenschappelijke kloof die kinderen beschadigt

De kloof tussen wetenschappelijk onderzoek over ouderverstoting en therapeutische praktijk is schokkend groot.

Terwijl studies al decennialang aantonen dat ouderverstoting een specifieke vorm van kindermishandeling is, blijven veel therapeuten vasthouden aan verouderde methoden.

De American Bar Association (2013) analyseerde meer dan 1.000 gezinnen die te maken hadden met ouderverstoting. Hun bevindingen zijn onthutsend:

• 68% van de gezinnen ervaarde geen verbetering na traditionele therapie

• 23% rapporteerde verslechtering van de situatie

• Slechts 9% toonde enige vooruitgang

Deze cijfers zijn niet alleen statistieken – ze vertegenwoordigen echte kinderen zoals Emma en Max, wier kansen op herstel worden ondermijnd door ineffectieve interventies.

Dr. Richard Warshak's longitudinale studie (2015) volgende 156 kinderen gedurende vijf jaar. De resultaten zijn hartverscheurend: kinderen die traditionele therapie ondergingen terwijl ze nog onder invloed stonden van de loyaliteitsbeïnvloedende ouder, ontwikkelden hogere niveaus van angst, depressie en identiteitsverwarring.

"We behandelen gebroken benen niet met psychotherapie. Waarom behandelen we psychologische indoctrinatie dan met gesprekstechnieken?" - Dr. Richard Warshak

Het probleem ligt in de opleiding.

Veel therapeuten hebben nauwelijks training gehad in trauma-geïnformeerde zorg, laat staan specifieke kennis over ouderverstoting. Ze passen hun standaard toolkit toe op een situatie die alles behalve standaard is.

De verwoestende impact op kinderen

De gevolgen van inadequate therapeutische interventie reiken ver voorbij de therapiekamer. Kinderen zoals Emma en Max dragen littekens die een leven lang kunnen blijven.

Onderzoek van het International Center for Parental Alienation Studies toont aan dat volwassenen die als kind ouderverstoting hebben meegemaakt, significant hogere percentages vertonen van:

• Relationele problemen (73% versus 23% in controlegroep)

• Vertrouwensproblemen (81% versus 19%)

• Depressie en angststoornissen (69% versus 31%)

• Verslavingsproblematiek (42% versus 18%)

Deze statistieken vertegenwoordigen geen abstrakte getallen, maar gebroken levens.

Sarah, nu 28, vertelt: "Ik heb mijn vader tien jaar niet gesproken vanwege wat mijn moeder me heeft geleerd. Toen ik eindelijk doorhad wat er was gebeurd, was het te laat. Hij was al overleden. Die therapeut die mijn gevoelens bleef valideren, heeft me nooit geholpen de waarheid te zien."

Het meest tragische is dat veel van deze schade voorkoombaar was.

Studies van gespecialiseerde reunificatie-therapeuten tonen aan dat kinderen opmerkelijke veerkracht hebben wanneer ze de juiste hulp krijgen.

De urgente noodzaak van verandering

We staan op een kruispunt.

Elk jaar dat we vasthouden aan ineffectieve methoden, is een jaar waarin honderden kinderen verder wegdrijven van een liefdevolle ouder.

Elk jaar dat we de ogen sluiten voor de wetenschapsschap, is een jaar waarin gezinnen onnodig kapotgaan.

De oplossing ligt niet in kleine aanpassingen van bestaande methoden. We hebben een paradigmashift nodig. Therapeuten moeten:

• Specialiseren in ouderverstoting in plaats van algemene gezinstherapie

• Onderkennen dat ouderverstoting een vorm van kindermishandeling is

• Samenwerken met forensische experts en juridische professionals

• Durven interventies voor te stellen die temporaire verblijfswijzigingen inhouden

Dr. Amy Baker's revolutionaire werk toont aan dat intensieve re-integratietherapie, gecombineerd met tijdelijke bescherming tegen de loyaliteitsbeïnvloedende ouder, succesgerecentages van 85% behaalt.

Dit vereist moed van professionals.

Moed om af te wijken van comfortabele routines.

Moed om moeilijke beslissingen te nemen.

Moed om kinderen écht te beschermen, ook als dat betekent dat je de loyaliteitsbeïnvloedende ouder moet confronteren.

Een oproep tot actie

Als samenleving kunnen we niet langer wegkijken.

Emma verdient een therapeut die haar waarheid helpt ontdekken, niet iemand die haar vervormde realiteit versterkt.

Max verdient een professional die zijn angst herkent, niet iemand die zijn woede valideert.

Ouders die worstelen met verstoting: zoek gespecialiseerde hulp.

Accepteer geen therapeut die ouderverstoting niet als hun kernexpertise heeft.

Therapeuten die dit lezen: investeer in gerichte training. Word deel van de oplossing, niet van het probleem.

Beleidsmakers: erken ouderverstoting als een specifieke vorm van kindermishandeling die specifieke interventies vereist.

De kinderen van België en Nederland rekenen op ons. We kunnen niet langer falen.

Heb je vragen over gespecialiseerde behandeling van ouderverstoting? Neem contact op voor een persoonlijk adviesgesprek.

Heel hartelijk,

Eva